Nam ĐịnhBa ngày nay, hàng chục tấn ngao giấy chết trôi dạt vào ven biển xã Giao Hải, huyện Giao Thủy, chưa rõ nguyên nhân.
Đại diện Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Giao Thủy cho hay, hiện tượng ngao chết dạt vào bờ biển xã Giao Hải ghi nhận từ tối 28/9, hơn nửa ngày sau khi bão Noru đổ bộ Đà Nẵng - Quảng Nam.
Xác ngao chết chất đống bờ biển. Ảnh: Lam Sơn
Anh Nguyễn Đình Thanh, ở xã Giao Hải, cho biết ngao chết chất thành đống lớn, có những vệt xác ngao kéo dài cả km. Một số ít con cỡ lớn còn giá trị sử dụng, người dân nhặt về làm thức ăn.
Chính quyền địa phương ước tính 30 tấn ngao dạt vào bờ. Đây không phải là ngao nuôi bản địa mà có thể do ảnh hưởng của mưa bão, nước biển thay đổi độ mặn nên ngao từ nơi khác chết và theo sóng trôi vào bờ.
Ngày 30/9, Chi cục Thủy sản tỉnh Nam Định đang cử đoàn công tác phối hợp với UBND huyện Giao Thủy kiểm tra thực tế, xác định nguyên nhân.
Trước đó đầu tháng 8, nhà chức trách Thanh Hóa ghi nhận hiện tượng ngao giấy tự nhiên chết chất đống trôi dạt vào bờ biển xã Hải Lĩnh, thị xã Nghi Sơn, kéo dài 3 km.
Một số người dân xã Giao Hải ra bờ biển mót những con ngao còn sống. Ảnh: Lam Sơn
Ngao giấy hay còn gọi là ngao bọng, là loài nhuyễn thể vỏ màu tím, mỏng hơn ngao mật hoặc ngao trắng, thuộc họ Veneridae, chuyên sống vùng nước ven biển có độ mặn cao, nhiều đất cát sỏi. Ở Việt Nam, ngao giấy sống ở vùng biển các tỉnh thành Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh...
Ngao giấy chứa hàm lượng vitamin và canxi cao, có thể chế biến thành nhiều món ngon như hấp sả, nướng hành, nấu canh...
Tại kỳ họp cuối năm, Quốc hội sẽ bàn về cải cách, điều chỉnh lương cơ sở, cùng Chính phủ nghiên cứu, báo cáo Trung ương để có quyết sách, theo ông Vương Đình Huệ.
Sáng 29/9, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng đã tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ tư tại huyện Thủy Nguyên.
Liên quan đến kiến nghị của cử tri về chính sách tiền lương đối với khu vực công, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ, trong ba năm gần đây, do nguyên nhân khách quan, nhất là tác động của dịch bệnh Covid-19, lộ trình cải cách tiền lương bị chậm lại. Tuy nhiên, đây là vấn đề cấp thiết, do đó Quốc hội sẽ bàn vấn đề này tại kỳ họp thứ tư vào cuối năm.
Trong điều kiện chưa thể cải cách căn bản tiền lương được, theo Chủ tịch Quốc hội, nên chăng cũng cần điều chỉnh, tăng lương cơ sở. Mức độ, liều lượng, thời gian điều chỉnh cụ thể như thế nào Quốc hội sẽ bàn kỹ với Chính phủ.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp xúc cử tri tại Hải Phòng ngày 29/9. Ảnh: Doãn Tân
Tại buổi tiếp xúc, cử tri Đỗ Tiến Lợi, nguyên Phó bí thư thường trực Huyện ủy Thủy Nguyên, đã kiến nghị cơ chế định giá thuốc, quy định đấu thầu và vấn đề chảy máu chất xám trong ngành y khi có quá nhiều người xin nghỉ.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc dịch chuyển lao động từ công sang tư, tư sang công là câu chuyện bình thường của thị trường lao động, nhưng hiện tượng cán bộ, công chức bỏ việc tăng lên bất thường thì phải nghiên cứu xem có vấn đề gì không, nhất là thu nhập. Quốc hội và Chính phủ đều đang đánh giá vấn đề này.
Riêng với y tế cơ sở, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Chính phủ trình Bộ Chính trị xem xét việc tăng phụ cấp từ 40% lên 70% nhưng Bộ Chính trị đã quyết định tăng lên 100%. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành nghị định để thực hiện.
Sang năm, Quốc hội sẽ giám sát tối cao về hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng để đánh giá kỹ lưỡng tình hình này. Khi ban hành Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi kinh tế, xã hội, Quốc hội cũng đã dành 14.000 tỷ đồng cho việc tăng cường năng lực y tế cơ sở.
Trả lời kiến nghị của cử tri về chủ trương quan tâm người nghèo, nhất là chính sách giảm nghèo bền vững và xây dựng nhà, Chủ tịch Quốc hội cho biết năm 2021, Quốc hội đã phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững. Trong chương trình có dự án về hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo và có giao Ngân hàng chính sách xã hội thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho người dân.
Theo báo cáo của Chính phủ, 6 tháng đầu năm 2022, Ngân hàng chính sách xã hội đã hỗ trợ xây dựng hơn 5.000 căn nhà ở cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách, Chủ tịch Quốc hội thông tin.
Bên cạnh việc trả lời kiến nghị cử tri, Chủ tịch Quốc hội đã thông báo tình hình kinh tế - xã hội rất khả quan. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tăng trưởng kinh tế quý III năm nay đạt mức 13,67%, 9 tháng tổng tăng trưởng GDP bình quân khoảng 8,83%. "Nếu quý IV, chúng ta tập trung nỗ lực thì hoàn toàn có khả năng đạt mục tiêu tăng trưởng cho cả năm", ông Huệ nói.
Mức lương cơ sở được áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức, người hưởng lương, phụ cấp và người lao động làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội..., được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí. Mức lương cơ sở được dùng làm căn cứ điều chỉnh lương hưu.
Lần điều chỉnh tăng lương cơ sở áp dụng với cán bộ, công chức, viên chức gần nhất là từ 1/7/2019, tăng từ 1,39 triệu đồng lên 1,49 triệu đồng. Theo đó, công chức trình độ đại học mới đi làm (hưởng lương bậc 1 với hệ số 2,34) sẽ nhận lương 3.486.600 đồng.
Nghệ AnMưa to liên tục khiến nhiều tuyến đường bị chia cắt cục bộ, nước tràn vào hàng trăm nhà dân ở huyện Quỳnh Lưu, Thanh Chương, Yên Thành.
Trắng đêm cứu đập vỡ ở Quỳnh Lưu, Nghệ An.
Ảnh hưởng của bão Noru, từ tối 28/9 huyện Quỳnh Lưu, thị xã Hoàng Mai mưa to. Gần 20h, nước ở đập Hóc Cối, xã Quỳnh Tam, huyện Quỳnh Lưu, dâng cao đe dọa tràn qua thân, xói lở. Chính quyền xã huy động hàng trăm người cùng cán bộ dùng cọc tre, bao cát gia cố.
"Đến 2h sáng nay, việc gia cố tạm dừng, hơn 10 m thân đập có nguy cơ vỡ đã được đắp hêm hàng trăm khối vật liệu. Hiện lực lượng cứu hộ túc trực tại hiện trường để canh giữ đập, ông Nguyễn Văn Quang, Chủ tịch xã Quỳnh Tam, nói.
Hàng trăm người dân và lực lượng cứu hố gia cố đập ở Quỳnh Tam, đêm 28/9. Ảnh: CTV
Khuya cùng ngày, nhiều hộ dân ở các xã như Quỳnh Diễn, Quỳnh Lâm, Quỳnh Hồng, Quỳnh Tam, thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu, bị nước tràn vào nhà, có nơi sâu hơn một mét. "Nước dâng rất nhanh, cả gia đình hô hoán khênh lúa, tủ lạnh và đồ đạc di tản. Hơn một giờ sau, trong nhà đã ngập hơn nửa mét", chị Hà ở thị trấn Cầu Giát nói.
Từ 18h hôm qua đến sáng nay, lượng mưa ghi nhận tại huyện Quỳnh Lưu là 130 mm, có nơi cao hơn. Hiện, mưa đã giảm, nước rút dần. "Thủy triều đang dâng cao, một số nơi bị công trình cao tốc Bắc Nam đang thi công chắn dòng chảy là nguyên nhân khiến nước rút chậm", lãnh đạo huyện Quỳnh Lưu nói.
Người dân huyện Thanh Chương khênh đồ đạc chạy lụt rạng sáng 29/9. Ảnh: Phương Linh
Các xã Thanh Mỹ, Thanh Thủy, Thanh Liên, Thanh Xuân, thị trấn Thanh Chương, huyện Thanh Chương, đêm 28/9 có nơi mưa trên 200 mm. Ông Lê Đình Thanh Thanh, Phó chủ tịch huyện Thanh Chương, cho biết lực lượng cứu hộ của huyện và các xã xuyên đêm túc trực tại điểm xung yếu, hỗ trợ dân di dời tài sản, di chuyển lên nơi cao đề phòng lũ quét, sạt lở đất.
Chưa có thống kê cụ thể, song hàng trăm nhà dân ở các xã nói trên đã bị ngập, một số tuyến đường bị chia cắt cục bộ. Sáng nay, học sinh nhiều xã ở Thanh Chương phải nghỉ học.
Các huyện Yên Thành, Diễn Châu thị xã Hoàng Mai, TP Vinh cũng đang thống kê số hộ bị ảnh hưởng do mưa.
Người dân huyện Yên Thành kê lương thực lên kệ khi nước tràn vào nhà. Ảnh: CTV
Noru là cơn bão thứ tư trên Biển Đông trong năm nay, đổ bộ Quảng Nam - Đà Nẵng lúc rạng sáng 28/9. Bão làm 57 người bị thương, chủ yếu ở tâm bão Quảng Nam; hơn 3.000 nhà bị hư hỏng, tốc mái.
Hoàn lưu sau bão khiến hôm qua Bắc Trung Bộ mưa to, phổ biến 40-70 mm, có nơi trên 100 mm. Khu vực Hòa Bình, đồng bằng và ven biển Bắc Bộ mưa 20-50 mm, có nơi trên 80 mm...
Một tuyến đường tại phố cổ Hội An, Quảng Nam ngổn ngang cây cối gãy đổ sau bão. Sáng nay, tiết trời phố cổ vẫn mưa nhỏ và có gió mạnh.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, bão tiếp tục giảm cấp, đến 4h còn 117 km/h, cấp 10-11, giật cấp 13. Hiện một nửa bão đã đi vào Đà Nẵng - Quảng Nam, nửa còn lại ở trên biển. Sau khi nửa trên biển đi vào đất liền thì gió mạnh, gió giật sẽ quay trở lại.
5h30 sáng 28/9, Phó thủ tưởng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp với các địa phương ảnh hưởng của bão Noru, khi cơn bão đã đổ vào đất liền. Là vùng tâm bão, ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết hiện tại chưa ghi nhận thiết hại về người. Thành phố có hai nhà tốc mái, một dãy tường học bị đổ; trong đêm có một sản phụ chuyển dạ, được xe cứu thương vận chuyển đến bệnh viện ngay trong bão. Ông Chinh cũng thông tin, thành phố có tình trạng nước biển dâng, tuy nhiên tình hình đến nay không quá lo ngại.
Quảng Nam ghi nhận một số thiệt hại ban đầu về nhà bị tốc mái, cây đổ; gần 4.000 trạm biến áp bị mất điện (chưa khôi phục). Đêm qua, thành phố Tam Kỳ có gió giật cấp 13.
Tỉnh Quảng Ngãi cũng chưa ghi nhận thiệt hại về người. Toàn tỉnh có 6 huyện mất điện với hơn 216.000 hộ.
Bình Định cũng đảm bảo an toàn về tính mạng cho người dân, lượng mưa không lớn.
Ở Kon Tum, Gia Lai mưa nhỏ, 40 - 60 mm, gió giật cấp 6, một số cây xanh ngã đổ và số xã bị mất điện.
Ở Thừa Thiên Huế, một nhà tại huyện Phú Vang bị sập, 10 nhà bị tốc mái, một người bị thương ở chân. Đêm qua, tổng đài công của tỉnh đã tiếp nhận 3 trường hợp bệnh nhân nặng cần đi cấp cứu và đã được đưa đến bệnh viện an toàn.
Tại Quảng Trị, lượng mưa phổ biến từ 100 đến 150 mm; mực nước sông đang dưới mức báo động 1, ở Cửa Việt gió cấp 6 giật cấp 8, không quá lớn. Thiệt hại lớn nhất là lốc xoáy và nhà đổ từ chiều 27/9.
Giám đốc người Nhật viết thông báo sa thải công nhân kèm theo hình ảnh bạo lực đã viết thư xin lỗi và hứa không tái phạm.
Thư xin lỗi được ông Yoshiharu Jin, Giám đốc Công ty TNHH Liyama Seiki Việt Nam viết ngày 27/9 - theo cam kết với Công đoàn Ban quản lý Khu kinh tế TP Hải Phòng.
Trong thư, ông Yoshiharu xin lỗi, cho biết hối hận về hành động thô lỗ của mình và hứa sẽ không lặp lại lần thứ hai. Giám đốc người Nhật cũng hứa "sẽ trở thành một người quản lý tốt, luôn bàn bạc với chủ tịch công đoàn và lắng nghe ý kiến của người lao động để xây dựng công ty phát triển, môi trường làm việc vui vẻ".
Công đoàn Ban quản lý khu kinh tế làm việc với các bên liên quan. Ảnh: Lê Tân
Theo đại diện Công đoàn Ban quản lý khu kinh tế Hải Phòng, sau khi ký thông báo sa thải gây phản cảm trên, ông Yoshiharu đã rất hối hận, và hành vi thái quá của ông Yoshiharu "bắt nguồn từ việc công nhân vi phạm nội quy về việc sử dụng điện thoại".
Về việc giám đốc công ty chụp ảnh vệ sinh của công nhân gửi lên các nhóm nội bộ, Công ty TNHH Liyama Seiki Việt Nam giải trình rằng giám đốc kiểm tra ca đêm không thấy công nhân làm việc nên đã vào khu vệ sinh chụp ảnh một lần. Còn việc vào phòng nghỉ của công nhân được lý giải là để xác nhận xem công nhân có vi phạm việc cấm sử dụng điện thoại hay không.
Mặc dù vậy, Công đoàn Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng khẳng định, việc giám đốc vào phòng nghỉ, nhà vệ sinh chụp ảnh khi không được sự đồng ý của người lao động là không đúng quy định.
Trước đó, Anh Trịnh Quang Vinh và Nguyễn Văn Thuấn, công nhân Công ty TNHH Iiyama Seiki Việt Nam trong khu công nghiệp VSIP ở huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng, xin nghỉ việc từ 23/9. Công ty đồng ý cho nghỉ từ ngày hôm sau.
Tuy nhiên, chiều 23/9, ông Yoshiharu ký thông báo đã sa thải hai anh với lý do "điều kiện lao động cực kém, không có triển vọng cải thiện, không hoàn thành trách nhiệm công việc của người lao động được quy định trong nội quy". Hình minh họa cho thông báo là một người bị cây kéo cắt ngang cổ. Điều này khiến nhân viên bức xúc.
Ngoài ra, các công nhân còn cho biết, giám đốc người nước ngoài thường tự ý vào phòng nghỉ của công nhân và chụp ảnh vệ sinh của công nhân gửi lên các nhóm nội bộ. Nhóm viết đơn cho rằng, giám đốc đã chèn ép, đối xử không đúng pháp luật Việt Nam với công nhân.
Quốc hội sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn vào kỳ họp thứ 6, khai mạc tháng 10/2023.
Sáng 27/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023. Lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội thực hiện quyền giám sát, đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do cơ quan này bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc xem xét đánh giá cán bộ.
Các chức danh do Quốc hội bầu gồm Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội, Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao, Phó chủ tịch nước, Phó chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Thường vụ Quốc hội, Tổng kiểm toán Nhà nước. Các chức danh Quốc hội phê chuẩn, gồm Phó thủ tướng, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín. Trên phiếu ghi rõ họ tên, chức vụ của những người được lấy phiếu tín nhiệm, với ba mức độ: tín nhiệm cao, tín nhiệm, tín nhiệm thấp.
Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023 sáng 27/9. Ảnh: Phạm Thắng
Quốc hội từng lấy phiếu tín nhiệm ba lần, vào tháng 6/2013, tháng 11/2014 và tháng 10/2018. Trong cả ba lần này, bà Nguyễn Thị Kim Ngân trong vai trò Phó chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội đều đứng đầu về số phiếu tín nhiệm cao.
Theo quy định hiện hành, việc lấy phiếu tín nhiệm các chức danh lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội được tiến hành vào năm thứ 3 của nhiệm kỳ. Người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội đánh giá "tín nhiệm thấp" thì có thể xin từ chức.
Trường hợp người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội trở lên đánh giá "tín nhiệm thấp" thì Ủy ban thường vụ Quốc hội trình cấp có thẩm quyền khởi động quy trình bỏ phiếu tín nhiệm (tín nhiệm, không tín nhiệm), làm cơ sở cho việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm.
Cũng trong năm 2023, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng; việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030..
Quảng BìnhNhiều ngư dân xã Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch trúng cả tấn cá hố, cá bò, thu, giá trị 200-300 triệu đồng trước khi vào bờ tránh bão Noru.
Trong hai ngày 26-27/9, hàng trăm tàu cá vào bờ tránh bão Noru mang theo hàng chục tấn cá hố, cá bò. Các ngư dân cho biết, họ trúng luồng cá nên sản lượng tăng cao dù chỉ mới ra khơi đánh bắt được nửa thời gian dự kiến.
Tàu vừa cập bờ, ngư dân Hoàng Chí Dũng và bạn thuyền hối hả đưa cá lên cầu cảng nhập cho thương lái. Ông tranh thủ từng phút để kịp đưa thuyền đi neo đậu tránh bão Noru. Khi đang cùng 10 bạn thuyền đánh bắt ở vùng biển Hoàng Sa, tàu ông Dũng nghe tin bão nên quay về bờ, khi chỉ mới đi được 9 ngày, 1/2 thời gian đánh bắt thông thường.
Dù vậy, nhờ trúng luồng cá, tàu ông Dũng đánh bắt được 4 tấn cá hố, cá bò. Với giá 70.000 đồng mỗi kg, chủ tàu thu được gần 300 triệu đồng, chia cho các bạn thuyền mỗi người 15 triệu đồng. Nhập xong cá, tàu ông Dũng di chuyển ngược lên thượng nguồn sông Roòn để tránh bão.
Cá hố được ngư dân đưa lên cầu cảng, chờ nhập cho thương lái. Ảnh: Ph.Ph
Tàu của ngư dân Võ Trọng Tấn cũng mang vào bờ 2,5 tấn cá hố, thu được khoảng 180 triệu đồng. Mỗi bạn thuyền được chia gần 13 triệu đồng cho chuyến biển 9 ngày. "Dù đi chưa đủ ngày nhưng trúng cá nên bạn thuyền vui vẻ, chủ thuyền bù đắp được chi phí khi phải chạy vào tránh bão", ông Tấn nói.
Ông Nguyễn Ngọc Tiếp, Chủ tịch Hội nông dân xã Cảnh Dương cho biết, hai tháng nay, tàu cá Cảnh Dương liên tục trúng cá hố, cá bò... Với giá bán dao động từ 60.000 đến 75.000 đồng mỗi kg, ngư dân có nguồn thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi chuyến ra khơi.
"Chuyến đi biển này nhiều tàu vào tránh bão khi mới được nửa thời gian đánh bắt, nhưng nhờ trúng luồng nên mỗi bạn thuyền được chia trung bình 10 triệu đồng, ai cũng phấn khởi", ông nói, cho biết xã Cảnh Dương có 350 tàu cá đánh bắt xa bờ.
Toàn tỉnh Quảng Bình có gần 6.700 tàu cá, hiện đã vào bờ neo đậu an toàn. Việc phòng, chống bão Noru đã được lực lượng chức năng triển khai.
17h30, nhiều quầy bán cá, thịt lợn, thịt bò ở Chợ Cồn đã hết hàng. Người đi chợ đành chấp nhận "còn gì mua nấy".
Tại chợ Đống Đa (quận Hải Châu), chợ Hoà Khánh (quận Liên Chiểu), nhiều quầy hàng cũng hết hàng sớm. Người đến chợ muộn đành quay về "mai đi chợ sớm".
Sở Công Thương Đà Nẵng đã đề nghị các quận, huyện chỉ đạo Ban quản lý chợ tuyên truyền, vận động các hộ kinh doanh, tiểu thương chủ động dự trữ hàng hoá bán cho đến khi chợ đóng; không được lợi dụng để găm hàng, tăng giá.
Thừa Thiên - Huế14 thuyền viên trên tàu hàng China Board 1 quốc tịch Panama trôi dạt trên biển được cứu đưa vào cảng Chân Mây, trước lúc bão Noru ảnh hưởng.
Khoảng 17h15 ngày 26/9, 14 thuyền viên gồm 5 người Việt Nam và 9 người Trung Quốc được tàu của Trung tâm Phối hợp tìm kiếm cứu nạn Hàng hải khu vực 2 đưa về cảng, sức khỏe ổn định.
14 thuyền viên được đưa về cảng Chân Mây ở xã Lộc Vĩnh, huyện Phú Lộc.
Trước đó, ngày 25/9, Cảng vụ hàng hải Thừa Thiên Huế nhận được tin báo từ thuyền trưởng tàu China Board 1 mang quốc tịch Panama trọng tải 4914,5 DWT đang hành trình từ Vũng Tàu đi Ma Cao bị sự cố máy chính và đang thả trôi cách bờ biển 5 km. Trên tàu có 14 thuyền viên, không có hàng.
Cảng vụ Hàng hải Thừa Thiên Huế yêu cầu chủ tàu, đại lý và thuyền trưởng tàu China Board 1 có phương án đưa tàu về nơi trú ẩn an toàn tránh bão. Tuy nhiên, phía đại lý, chủ tàu không thuê được tàu lai để kéo China Board 1 về nơi trú ẩn an toàn.
Tàu SAR 412 của Trung tâm Phối hợp tìm kiếm Cứu nạn Hàng hải khu vực 2 đã tiếp cận tàu China Board 1 để tổ chức cứu thuyền viên.
Vị trí tàu China Board 1 lúc trôi dạt.
Cảng vụ hàng hải Thừa Thiên Huế cũng điều tàu lai Chân Mây 2 ra vị trí tàu China Board 1 đang neo để hỗ trợ kéo ra khỏi vị trí trong khu vực bắn đạn thật của diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh Thừa Thiên Huế.
Trên tàu còn khoảng 5 tấn dầu DO, 21 tấn dầu FO và 1.200 lít dầu LO. Trước khi rời tàu, thuyền trưởng đã chỉ đạo đóng tất cả hệ thống an toàn và khóa toàn bộ van két nhiên liệu.
20h ngày 26/9, bão cách quần đảo Hoàng Sa khoảng 440 km về phía đông, sức gió mạnh nhất 149 km/h, cấp 12-13, giật cấp 15.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn quốc gia nhận định, đêm nay và ngày mai bão chủ yếu theo hướng tây với tốc độ 20-25 km/h và có xu hướng mạnh thêm. Đến 19h ngày mai, tâm bão cách Đà Nẵng 260 km, Quảng Nam 210 km, Quảng Ngãi về phía đông, sức gió mạnh nhất 166 km/h, cấp 13-14, giật cấp 16.
Trong 2-3 ngày tới, bão giữ hướng tây, tốc độ giảm còn 20 km/h và đi vào đất liền Trung Trung Bộ, sau đó tiếp tục đi sâu và suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới. Đến 19h ngày 28/9, tâm áp thấp nhiệt đới trên khu vực Nam Lào, sức gió mạnh nhất 61 km/h, cấp 6-7, giật cấp 8.
Dự kiến hướng đi và vùng ảnh hưởng của bão Noru, 20h ngày 26/9. Ảnh: NCHMF
Các đài quốc tế cùng chung nhận định về hướng đi và vùng đổ bộ của bão vào khu vực từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định. Tuy nhiên, cường độ đã tăng so với dự báo chiều nay và chênh lệch lớn.
Đài khí tượng Nhật Bản nhận định bão trước khi vào đất liền sức gió mạnh nhất 162 km/h. Đài Hong Kong cho rằng Noru sẽ tăng cấp trở thành siêu bão với sức gió 185 km/h. Đài Hải quân Hoa Kỳ nhận định khi sát đất liền Việt Nam bão mạnh 203 km/h.
Vùng nguy hiểm trên Biển Đông trong 24h tới (gió mạnh từ cấp 6 trở lên, giật từ cấp 8 trở lên) từ vĩ tuyến 12,5 đến 19,5; phía tây kinh tuyến 118. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong vùng nguy hiểm đều có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn và lốc xoáy.
Gió mạnh trên biển, vùng biển phía Nam khu vực Bắc Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Hoàng Sa), khu vực giữa Biển Đông có mưa bão, gió mạnh cấp 8-9, sau tăng lên cấp 10-11, vùng gần tâm bão cấp 12-14, giật cấp 16, sóng biển cao 9-11 m.
Khu vực Nam Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Trường Sa), khu vực Bình Thuận đến Cà Mau và khu vực vịnh Bắc Bộ có gió mạnh cấp 6-7, giật cấp 8-9, sóng cao 3-4 m.
Từ sáng 27/9, vùng biển ngoài khơi khu vực từ Quảng Bình đến Ninh Thuận (bao gồm huyện đảo Cồn Cỏ, Cù Lao Chàm, Lý Sơn) có gió mạnh cấp 8-9, sau tăng lên cấp 10-11, vùng gần tâm bão mạnh cấp 12-14, giật cấp 16; sóng biển cao 8-10 m.
Từ chiều tối và đêm 27/9 vùng biển ven bờ khu vực từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định sóng biển cao 3-5 m, vùng gần tâm bão 6-8 m. Khu vực từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi cần đề phòng nước dâng do bão cao 1-1,5 m gây ngập úng tại khu vực trũng, thấp ở ven biển, cửa sông.
Người dân TP Hội An dùng bao cát chèn cửa kính nhà hàng ven biển cửa Đại. Ảnh: Đắc Thành
Gió mạnh trên đất liền, từ đêm 27/9, ven biển khu vực Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định có gió mạnh cấp 9-10, vùng gần tâm bão mạnh cấp 12-13, giật cấp 14-15. Các khu vực sâu hơn trong đất liền gió mạnh cấp 8-9, giật cấp 12-13. Khu vực Quảng Bình, Quảng Trị, Phú Yên gió mạnh cấp 6, sau tăng lên cấp 7-8, giật cấp 9-10. Từ sáng sớm ngày 28/9, khu vực Kon Tum, Gia Lai có gió mạnh dần lên cấp 6, sau tăng lên cấp 7-8, có nơi cấp 9, giật cấp 11.
Mưa lớn từ ngày 27/9 đến ngày 28/9 ở khu vực Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum với lượng phổ biến mỗi đợt 250-350 mm, có nơi trên 400 mm.
Khu vực Quảng Bình, Bình Định, Gia Lai mưa phổ biến 100-200 mm, có nơi trên 300 mm. Từ ngày 28/9, mưa lớn có xu hướng mở rộng ra khu vực Bắc Trung Bộ và Nam đồng bằng Bắc Bộ.
Chiều 26/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính quyết định thành lập Sở Chỉ huy tiền phương phòng chống bãi Noru, trụ sở đặt tại Đà Nẵng.
Lúc 18h, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai cho biết hiện còn 51 tàu, 437 người đang trong vùng nguy hiểm. Trong đó, Quảng Nam có nhiều người nhất - 162 người, Bình Định 133 người, Quảng Ngãi 130 người, Đà Nẵng 12 người.
Hiện 8 tỉnh ven biển từ Quảng Bình đến Phú Yên, riêng Khánh Hoà dự kiến cấm biển từ 14h ngày mai.
Noru là cơn bão thứ tư vào Biển Đông trong năm nay, dự kiến đổ bộ vào khu vực từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi trong sáng 28/9. Trong 5 thang cấp độ rủi ro thiên tai, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định được xác định cấp độ 4; Quảng Trị, Phú Yên, Kon Tum, Gia Lai cấp 3.
Các chuyên gia đánh giá, Noru có hình thái tương tự bão Xangsane đổ bộ vào Đà Nẵng - Quảng Nam (tháng 9/2006) với sức gió cấp 13, giật cấp 14. Bão gây mưa lớn cho khu vực Nghệ An - Quảng Ngãi, riêng Quảng Bình - Thừa Thiên Huế mưa 300-400 mm, 76 người đã chết và mất tích, 532 người bị thương, gần 350.000 căn nhà bị đổ, hư hại, gần 1.000 tàu thuyền bị chìm và hư hại.
Vào Biển Đông lúc 1h sáng nay, bão Noru mạnh cấp 13 (149 km/h) đang tiến đến quần đảo Hoàng Sa, dự báo gây gió mạnh cho vùng biển miền Trung từ trưa mai.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, lúc 4h sáng nay, tâm bão nằm trên vùng biển phía tây đảo Luzon, Philippines, cách quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam khoảng 810 km, sức gió mạnh nhất cấp 13, giật cấp 14.
Hôm nay, bão chủ yếu theo hướng tây tây bắc với tốc độ 20-25 km/h, đến 4h ngày mai cách quần đảo Hoàng Sa 250 km, duy trì cấp 13, giật tăng ba cấp.
Sau đó bão giữ nguyên tốc độ theo hướng tây và có xu hướng mạnh thêm. Đến 4h ngày 28/9, bão cách đất liền Đà Nẵng - Bình Định khoảng 170 km, sức gió mạnh nhất 166 km/h, cấp 13-14, giật cấp 17.
Dự báo hướng đi của bão Noru, lúc 4h ngày 26/9. Ảnh: Tổng cục Phòng chống thiên tai
Những giờ tiếp theo, bão giữ nguyên hướng và tốc độ, đi vào các tỉnh Trung Trung Bộ rồi suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới. Đến 4h ngày 29/9, tâm áp thấp nhiệt đới ở trên Nam Lào.
Như vậy so với dự báo lúc 23h đêm qua, bão Noru có xu hướng đi chếch lên phía bắc, vị trí đổ bộ có thể dâng cao hơn một chút, nhưng trọng tâm vẫn là Đà Nẵng - Bình Định. Cường độ bão duy trì cấp 14, tức 166 km/h.
Các đài quốc tế sáng nay nhận định giống nhau về hướng đi và khu vực đổ bộ của bão Noru là Đà Nẵng - Quảng Nam, tuy nhiên cường độ khác nhau. Đài Nhật Bản dự báo bão duy trì sức gió 144 km/h trong hôm nay, ngày mai khi vào gần bờ tăng lên 162 km/h. Đài Hong Kong cho rằng bão sẽ vào đất liền với sức gió mạnh nhất là 175 km/h.
Vùng nguy hiểm trên Biển Đông trong 24 giờ tới (gió mạnh từ cấp 6, giật từ cấp 8 trở lên) từ vĩ tuyến 12,5 đến 20; phía đông kinh tuyến 111,5. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong vùng này có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn và lốc xoáy.
Bão ảnh hưởng biển miền Trung từ trưa 27/9
Theo đài khí tượng Việt Nam, từ trưa 27/9, ngoài khơi từ Quảng Bình đến Ninh Thuận (gồm huyện đảo Cồn Cỏ, Cù Lao Chàm, Lý Sơn) có gió mạnh cấp 8-9, sau tăng lên cấp 10-11, vùng gần tâm bão mạnh cấp 12-14, giật cấp 17, sóng biển cao 8-10 m, biển động dữ dội.
Từ tối 27/9, vùng biển ven bờ từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định sóng biển cao 3-5 m, vùng gần tâm bão 6-8 m. Các tỉnh thành từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi cần đề phòng nước dâng do bão cao 1-1,5 m gây ngập úng tại vùng trũng thấp ở ven biển, cửa sông.
Từ gần sáng 28/9, ven biển từ Quảng Trị trở vào đến Ninh Thuận có gió mạnh cấp 6, sau tăng lên cấp 7-8, giật cấp 9-10. Ven biển khu vực Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định từ sáng sớm 28/9 có gió mạnh cấp 9-10, vùng gần tâm bão mạnh cấp 11-12, giật cấp 14-15
Các khu vực sâu hơn trong đất liền gió mạnh cấp 8-9; giật cấp 12-13; Kon Tum, Gia Lai ngày 28/9 có gió mạnh dần từ cấp 6 đến cấp 9, giật cấp 11.
Hôm nay, đài khí tượng Việt Nam đã dự báo chi tiết về lượng mưa. Từ chiều 27/9 đến ngày 28/9, Trung Trung Bộ, Bắc Tây Nguyên mưa 150-300 mm, có nơi trên 350 mm. Từ 28 đến 30/9, mưa có xu hướng mở rộng ra khu vực Bắc Trung Bộ.
Bốn địa phương gồm Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định dự báo chịu rủi ro thiên tai cấp độ 4 (cao nhất là cấp 5 - thảm họa). Năm tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Phú Yên, Kon Tum, Gia Lai chịu rủi ro cấp 3.
Hoạt động chống bão ở Quảng Nam được triển khai từ hôm qua, 25/9. Ảnh: Đắc Thành
Trước đó sáng 25/9, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai cho biết các địa phương từ Quảng Bình đến Bình Thuận đã rà soát phương án sơ tán hơn 860.000 dân. Trong đó, bốn tỉnh thành dự kiến chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão là Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi sơ tán 368.000 dân.
Hôm nay, các địa phương sẽ có phương án phòng chống bão chi tiết hơn như dừng các cuộc họp không thực sự cấp bách, cấm biển, cấm đường, cho học sinh nghỉ học. Phương án lập Ban chỉ huy chống bão ở tiền phương đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất.
Noru là cơn bão thứ tư vào Biển Đông trong năm nay. Các chuyên gia đánh giá, Noru có hình thái tương tự bão Xangsane đổ bộ vào Đà Nẵng - Quảng Nam với sức gió cấp 13, giật cấp 14, tháng 9/2006. Bão gây mưa lớn cho khu vực Nghệ An - Quảng Ngãi, riêng Quảng Bình - Thừa Thiên Huế mưa 300-400 mm. 76 người đã chết và mất tích, 532 người bị thương, gần 350.000 căn nhà bị đổ, hư hại, gần 1.000 tàu thuyền bị chìm và hư hại.
Hà TĩnhKhi nấu lạc với mật mía cùng vỏ chanh bỏ vào bát để bán, ông Đinh Vy ở huyện Hương Sơn chưa nghĩ ra tên kẹo, cho đến khi người Pháp thưởng thức.
Chiều trung tuần tháng 9, nhóm năm cụ ông, bà hơn 70 tuổi trong dịp về thăm quê đã đến nhà cũ của ông Đinh Vy ở thôn Tiến Thịnh, xã Sơn Thịnh cũ, nay là xã An Hòa Thịnh, chơi. Họ ngồi trò chuyện, ôn lại ký ức rủ nhau trốn bố mẹ đi mua kẹo cu đơ thời thơ ấu.
Ông Nguyễn Văn Hùng, 65 tuổi, trú thôn Tiến Thịnh, họ hàng của ông Đinh Vy, cho biết những năm 1953, ngoài đi buôn trầu cau, thúng mủng, ông Vy, còn gọi là Cu Hai, Đinh Hai, thường lấy lạc (đậu phộng) trộn đều với vỏ chanh rồi đổ vào nồi mật mía nấu thành kẹo. Khi chín, ông đổ ra bát sứ cho nguội, lấy thìa múc ăn. Ông Vy là người đầu tiên nấu loại kẹo này ở huyện Hương Sơn, nhiều người rủ nhau đến mua ăn tại chỗ.
Các tài liệu về văn hóa, lịch sử Hà Tĩnh ghi chép kẹo cu đơ gắn liền với tên tuổi của ông Đinh Vy và vùng đất Hương Sơn. Kẹo nấu xong được đưa ra chợ quê như Gôi, Phố, Rạp... bán cho dân địa phương với giá hai đồng một bát hoặc miếng to bằng bàn tay người lớn. Vì giá hai đồng, nên mọi người gọi tên người bán kẹo Đinh Vy với tên thân thuộc là Hai cho dễ nhớ.
Thời đó, khu vực giáp ranh xã Sơn Thịnh cũ có đồn đóng quân của người Pháp, binh lính thỉnh thoảng ghé nhà ông Hai mua kẹo ăn, uống nước chè. Thấy xung quanh ai cũng nhắc tên gia chủ là Hai, họ dịch từ Hai theo tiếng Pháp thành "Deux", nghĩa là "số 2". Lâu dần, họ gọi kẹo ông Cu Hai thành "kẹo cu đơ".
Ông Nguyễn Văn Hùng, cháu bên ngoại ông Cu Hai, kể về nghề làm kẹo cu đơ của gia đình. Ảnh: Đức Hùng
Từng tham gia viết nhiều sách về văn hóa, ẩm thực địa phương, ông Lê Nhật Tân, nguyên Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Hương Sơn, cho hay qua nghiên cứu, khẳng định kẹo cu đơ có nguồn gốc từ địa bàn và ông Đinh Vy là người đầu tiên trong huyện khởi xướng việc nấu kẹo. Những mẩu chuyện liên quan ông Hai và nguồn gốc về tên gọi của kẹo cu đơ xuất hiện trong rất nhiều tài liệu, qua thời gian thì "tam sao thất bản" song vẫn thú vị.
"Có sách viết, xưa trên địa bàn một cậu thiếu sinh quân thích ăn kẹo của ông Hai nên hay rủ bạn bè trốn trại đi mua. Vì sợ bị phát hiện, cả nhóm phải dùng mật khẩu với nhau, nói rằng đi đến nhà cu đơ, thay vì ông Hai", ông Tân kể.
Ông Nguyễn Văn Hùng kể thêm, những đứa trẻ xưa kia mê mẩn kẹo của ông Hai, thường rủ nhau đến nhà ông ngồi cả buổi xem chế biến, chờ đến khi gia chủ đổ hết nguyên liệu vào bát hoặc khuôn, cả nhóm lấy thìa vét nồi.
"Thường xuyên đến nhà ông Hai ăn kẹo, chúng tôi bị bố mẹ trông thấy rồi trách mắng. Để không bị phát hiện, mỗi lần rủ rê nhau đi vét nồi, đám trẻ thường ra ám hiệu bằng ngón tay, với hàm ý là nhắc đến ông Hai và kẹo cu đơ - tên do người Pháp đặt. Lâu dần, cách gọi của trẻ con lan sang cả người lớn, nhiều gia đình sau đó đã học theo ông Hai nấu kẹo bán mưu sinh", ông Hùng nói.
Những năm 1960 đến 1970, kẹo cu đơ bắt đầu trở thành thức quà quê nổi tiếng của huyện Hương Sơn. Người dân các địa bàn khác trong tỉnh khi đến vùng sơn cước này đã tìm hiểu và học nghề nấu kẹo, sau đó về phổ biến ở phố thị.
Người dân Hà Tĩnh đang làm kẹo cu đơ. Ảnh: Đậu Hà
Riêng ông Đinh Vy nấu kẹo đến năm 1965, sau già yếu mất. Vợ chồng ông Hai có 5 người con, nay không không còn ai theo nghề cha, đã chuyển đến các tỉnh khác sinh sống. Là họ hàng bên ngoại với ông Vy, bố mẹ ông Hùng học nghề nấu kẹo cu đơ từ những năm 1966. Sau này lúc bố mẹ nghỉ thì ông Hùng tiếp nối để kiếm tiền trang trải, nuôi các con ăn học.
Thời xưa các bãi bồi ven sông Ngàn Phố trồng nhiều cây lạc và mía, những nguyên liệu để nấu kẹo. Vào vụ, củ lạc thu hoạch về được phơi khô, bóc hạt. Mía được chặt từng khúc đem ép lấy nước nấu mật, mật để nấu kẹo phải sáng và trong, không cặn bã.
Theo ông Hùng, khi nấu kẹo cần bỏ thêm vỏ chanh và gừng thái lát nhỏ. Gừng không nên lấy củ già quá sẽ bị xơ, củ non vị không thơm. Vỏ chanh phải lấy từ quả chín, nếu xanh sẽ bị đắng. Quá trình nấu, cần đặt nồi mật lên bếp trước, để lửa đều, bịt kín để gió không lọt vào, khi sôi thì bỏ hạt lạc vào. Lạc phải không tróc vỏ, để sống, nếu rang sẽ làm hôi dầu. Đổ lạc xong thì dùng đũa khuấy đều liên tục, cảm thấy lạc gần giòn thì bỏ vỏ chanh và gừng vào, quấy thêm vài phút rồi đưa nồi xuống. Một mẻ cu đơ mất gần một tiếng.
"Nấu kẹo cu đơ cũng là nghệ thuật, đòi hỏi người thợ phải hiểu được quá trình chế biến để tạo ra những tấm kẹo có độ dẻo của mật mía, quyện lẫn với sự giòn bùi của lạc, đan xen vị thơm của gừng và vỏ chanh", ông Hùng nói.
Kẹo cu đơ, nước chè xanh thường được người dân Hà Tĩnh dùng để mời khách. Ảnh: Đức Hùng
Ông Hai xưa kia đổ kẹo vào bát sứ, còn gia đình ông Hùng thường làm khuôn đổ lên lá chuối hoặc giấy, dùng dao sắc chặt ra thành từng miếng hình chữ nhật để bán. Với kẹo đổ trên giấy, khi ăn cần lấy một ít nước sôi bôi lên mặt sau để bóc lớp lót. Sau này, ông Hùng dùng bánh đa vừng để đổ kẹo, cách này tạo thêm hương vị cho kẹo bởi độ giòn của bánh đa nướng và độ thơm của vừng. Nay người dân Hà Tĩnh áp dụng cách nấu kẹo đổ vào bánh đa.
Thời trước mỗi ngày ông Hùng nấu vài trăm chiếc kẹo cu đơ. Trung bình nấu 200 cái thì cần một kg hạt lạc và hai kg mật. Nấu nhiều thì cần hai người làm, ít thì ông tự xoay xở. Từ vài đồng một bát kẹo, đến những năm 1990, cu đơ bán theo khuôn, một khuôn bốn lạng giá 2.000 đồng. Hiện giá một tấm kẹo hình tròn to bằng hai bàn tay người lớn, đổ trên bánh đa bán 10.000-16.000 đồng.
Năm ngoái, ông Hùng đã nghỉ nấu kẹo cu đơ, chuyển ra TP Vinh, Nghệ An, sống với con cháu. Tại thôn Tiến Thịnh nhiều người đã nghỉ, con cái lớn lên không theo nghề, còn một số hộ thỉnh thoảng nấu cu đơ để ôn lại ký ức.
Từ một chiếc kẹo không tên, cu đơ đã trở nên nổi tiếng bởi cách dịch chữ Hai thành "Deux" theo tiếng Pháp. Hiện, cu đơ là đặc sản nổi tiếng của Hà Tĩnh, hàng nghìn cơ sở lớn nhỏ trong tỉnh được lập ra để bán thức quà này, con em xa quê hoặc khách thập phương khi đến tỉnh đều mua làm quà biếu.
Năm 2021, Hội kỷ lục gia Việt Nam công bố kẹo cu đơ Hà Tĩnh lọt vào Top 100 món ăn, quà tặng đặc sản.
Khoảng 1h ngày 26/9, bão Noru sẽ vượt qua đảo Luzon của Philippines vào Biển Đông, sức gió mạnh nhất 149 km/h, cấp 13.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, trong 15 tiếng qua, bão đã di chuyển khoảng 350 km, cường độ giảm từ cấp 15 (183 km/h) xuống cấp 13 do ma sát với đảo Luzon. Dự báo, đến 22h ngày 26/9, tâm bão cách quần đảo Hoàng Sa khoảng 410 km, sức gió duy trì cấp 13, giật tăng ba cấp.
Sang ngày 27/9, bão chủ yếu theo hướng tây với tốc độ 20-25 km/h và có xu hướng mạnh thêm do được tiếp năng lượng từ vùng biển ấm. Đến 22h, tâm bão trên vùng biển phía tây nam quần đảo Hoàng Sa, cách đất liền Đà Nẵng - Bình Định khoảng 250 km, sức gió tăng lên 166 km/h, cấp 14, giật cấp 17.
Những giờ tiếp theo, bão giữ nguyên tốc độ và hướng tây, đi vào đất liền Trung Trung Bộ sau đó suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Đến 22h ngày 28/9, tâm áp thấp nhiệt đới ở Nam Lào, sức gió mạnh nhất còn 61 km/h.
Như vậy, theo đài Việt Nam, khi đổ bộ vào Trung Trung Bộ, gió bão mạnh cấp 14, tăng một cấp so với dự báo sáng nay. Vào sâu đất liền, bão mới giảm cấp.
Dự kiến đường đi và khu vực ảnh hưởng của bão Noru lúc 23h ngày 25/9. Ảnh: NCHMF
Đài khí tượng Nhật Bản nhận định bão vào Biển Đông với sức gió 126 km/h và duy trì đến giữa Biển Đông. Tuy nhiên, khi vào gần đất liền Việt Nam, sức gió tăng lên 148 km/h.
Đài Hong Kong cho rằng bão tăng cấp ngay từ giữa Biển Đông, sức gió mạnh nhất 145 km/h, vào gần bờ tăng lên 175 km/h (cấp 15). Hai đài đều nhận định tâm bão sẽ vào khu vực giữa Quảng Nam và Đà Nẵng sáng 28/9.
Vùng nguy hiểm trên Biển Đông trong 24 giờ tới (gió mạnh từ cấp 6, giật từ cấp 8 trở lên) từ vĩ tuyến 12,5 đến 20; phía đông kinh tuyến 112,5. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong vùng nguy hiểm đều có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn và lốc xoáy.
Bắc và giữa Biển Đông có gió mạnh dần từ cấp 8-9 đến cấp 10-11, vùng gần tâm bão đi qua mạnh cấp 12-13, giật cấp 16; sóng biển cao 6-8 m, vùng gần tâm bão sóng biển cao 8-10 m, biển động dữ dội.
Sáng 25/9, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai nhận định bốn địa phương tâm bão có thể chịu rủi ro thiên tai cấp 4 (cao nhất cấp 5 - thảm họa) gồm Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định. Bốn tỉnh rủi ro thiên tai cấp 3 gồm Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Phú Yên và Khánh Hòa.
Các địa phương từ Quảng Bình đến Bình Thuận đã rà soát phương án sơ tán hơn 860.000 dân. Trong đó, bốn tỉnh thành dự kiến chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão là Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi sơ tán 368.000 dân.
Chiều cùng ngày, Thủ tướng đã ban hành công điện yêu cầu 14 tỉnh thành ven biển từ Thanh Hóa tới Bình Thuận, hai tỉnh Tây Nguyên là Gia Lai, Kon Tum cùng các bộ ban ngành chủ động ứng phó với bão Noru với phương châm quyết liệt nhất. Các tỉnh hoãn các cuộc họp không cần thiết, theo dõi chặt chẽ diễn biến bão để ban hành lệnh cấm biển, cho học sinh nghỉ học...
Noru là cơn bão thứ tư vào Biển Đông trong năm nay. Các chuyên gia đánh giá, Noru có hình thái tương tự bão Xangsane đổ bộ vào Đà Nẵng - Quảng Nam với sức gió cấp 13, giật cấp 14, tháng 9/2006. Bão gây mưa lớn cho khu vực Nghệ An - Quảng Ngãi, riêng Quảng Bình - Thừa Thiên Huế mưa 300-400 mm. 76 người đã chết và mất tích, 532 người bị thương, gần 350.000 căn nhà bị đổ, hư hại, gần 1.000 tàu thuyền bị chìm và hư hại.
Kon TumGần 200 ha thông trên 20 năm tuổi bị đốn hạ giao cho doanh nghiệp trồng macca, song sau 5 năm, dự án chậm tiến độ, cây phát triển èo uột, đất giao bị lấn chiếm.
Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kon Tum vừa công bố kết quả kiểm tra sau 5 năm triển khai dự án trồng, sơ chế và bảo quản hạt cây macca của Công ty TNHH Đăng Vinh (tỉnh Bình Định).
Trước đó, hồi đầu năm 2017, UBND tỉnh Kon Tum thu hồi, chuyển đổi mục đích gần 200 ha rừng thông trồng ở xã Đăk Long, huyện Kon Plông, giao cho Công ty Đăng Vinh thuê trồng cây macca thời gian 50 năm. Sau đó, những cây thông đường kính 15-30 cm bị đốn hạ trơ gốc. Nhiều khu vực vốn được cây xanh che phủ thành đồi trọc, cháy rụi và cày ủi nham nhở.
Nhiều cây thông bị chặt nhường đất cho dự án trồng macca năm 2017. Ảnh: Ngọc Oanh
Doanh nghiệp đặt mục tiêu đến năm 2020 trồng được 177 ha macca, thu hoạch và hoàn thành các hạng mục xây dựng của dự án năm 2021. Tuy nhiên, sau 5 năm triển khai, công ty trồng khoảng 150 ha macca, trong đó 20 ha phát triển chậm. Diện tích macca còn lại mật độ chỉ 180-200 cây một ha (đạt dưới 80% so với hồ sơ thiết kế ban đầu); một số diện tích có dấu hiệu bị sâu bệnh, vàng lá; chỉ một số ít cây macca cho quả lứa đầu.
Ngoài ra công ty còn trồng thí điểm 15 ha xen canh 4.000 cây mít, bưởi, hoa anh đào nhưng hầu hết phát triển kém, đã chết. Đối với các hạng mục công trình của dự án, đến nay chủ đầu tư chưa lập các thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng theo quy định, chưa xây các hạng mục ngoài thực địa. Sau khi được giao đất, chủ đầu tư cũng để người dân lấn chiếm 3,5 ha.
Sau 5 năm, nhiều cây macca phát triển chỉ hơn 20 cm. Ảnh: Ngọc Oanh
Lý giải nguyên nhân chậm tiến độ, Công ty Đăng Vinh cho rằng Covid-19 khiến việc triển khai các hạng mục công trình phụ trợ gặp khó khăn, tuyển lao động chăm sóc cây macca gián đoạn và đặc biệt thổ nhưỡng của dự án phức tạp dẫn đến cây kém phát triển. Công ty đang xin điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án đến cuối năm 2023.
Ông Ngô Việt Thành, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư cho biết địa phương đã thống nhất với nhà đầu tư hoàn thành xây dựng các hạng mục công trình phụ trợ để sơ chế, bảo quản hạt macca và đưa dự án đi vào vận hành cuối năm sau. Đến thời hạn này, doanh nghiệp chưa hoàn thành đúng tiến độ, dự án sẽ bị thu hồi và không được bồi thường chi phí đầu tư.
Macca tên khoa học là Macadamia, là cây thân gỗ nguồn gốc từ châu Đại Dương. Hạt macca được xếp nhóm hạt ngon nhất thế giới, tốt cho sức khỏe. Cây được phát triển nhiều ở Việt Nam khoảng 10 năm gần đây. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2020 cả nước có 23 tỉnh trồng macca, với diện tích hơn 16.500 ha, trong đó vùng Tây Bắc và Tây Nguyên trồng 15.440 ha, tăng 55% diện tích so với quy hoạch.
TP HCMMột mặt thuyết phục công nhân không ngừng việc, ông Lưu Kim Hồng, Chủ tịch công đoàn Công ty Nidec Việt Nam, đề nghị ban giám đốc xem lại mức tăng lương để tránh đình công.
Cuối tháng 8, khoảng 1.000 công nhân Công ty Nidec Servo, thành viên Tập đoàn Nidec Nhật Bản, "anh em" với nhà máy Nidec Việt Nam cùng ở Khu công nghệ cao (TP Thủ Đức) đồng loạt ngừng việc phản đối cách điều chỉnh lương mới. Theo đó, phương án ban đầu được đưa ra các công ty thuộc tập đoàn sẽ đồng loạt tăng 260.000 đồng mỗi tháng vào lương cơ bản cho tất cả lao động.
Khi công nhân Nidec Servo ngừng việc, khoảng 3.000 lao động ở Nidec Việt Nam cũng rục rịch phản ứng. Một đơn kiến nghị dày đặc chữ ký của nhân viên gửi đến công đoàn thông báo cụ thể ngày, giờ ngừng việc, trùng với lịch lãnh đạo tập đoàn từ Nhật sang. "Nếu cuộc ngừng việc nổ ra, các bên đều thiệt hại, thương lượng tăng lương cũng khó thành", ông Hồng đánh giá và yêu cầu các tổ công đoàn vận động công nhân bình tĩnh.
Ông Lưu Kim Hồng thăm hỏi công nhân có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: An Phương
Cùng lúc đó, ông gửi email cho giám đốc yêu cầu rút lại phương án điều chỉnh lương ngay lập tức. Mức tăng mới cần dựa trên nguyện vọng của công nhân nếu không sẽ có đình công. Ngay trong đêm, những email trao đổi qua lại giữa công đoàn và chủ doanh nghiệp liên tục được gửi đi. Cuối cùng, ông chủ người Nhật đồng ý nâng mức tăng lên 300.000 đồng vào lương cơ bản và thêm tỷ lệ phần trăm (%) vào phần phụ cấp cố định tùy theo bậc thợ.
Có được xác nhận của ban giám đốc, ông Hồng gửi thông báo đến toàn bộ lao động. Vụ việc giúp "tháo ngòi" cuộc ngừng việc ngay trước giờ lãnh đạo tập đoàn đến thăm, đồng thời chấm dứt cuộc giằng co thương lượng tăng lương kéo dài hai tháng ròng.
22 năm trước, ông Hồng khi đó 24 tuổi được nhận vào làm việc tại nhà máy Nidec Việt Nam với vị trí bảo trì máy móc. Trong quá trình làm việc, ông thường xuyên kiến nghị lên ban giám đốc những điều chưa hợp lý nên đồng nghiệp tin tưởng bầu vào ban chấp hành công đoàn, sau đó giữ vị trí chủ tịch.
Là người đại diện cho công nhân nên ông không ngại va chạm trực diện với ban giám đốc, đề nghị khắc phục những điều khoản, quy định không đúng pháp luật như sử dụng lao động thời vụ, điều chuyển lao động bất hợp lý, yêu cầu công nhân nữ phải cam kết không được sinh con trong một năm đầu ký hợp đồng...
Nhận thấy "ông Hồng quá rắc rối", năm 2018, công ty để ông làm công đoàn, ban giám đốc thu hồi các công việc chuyên môn. "Mục đích là để tôi nản, xin nghỉ việc", vị cán bộ công đoàn lâu năm nói và thừa nhận thời điểm đó muốn rời công ty nhưng nghĩ đến sự tín nhiệm của công nhân lại cố gắng. Hơn 10 năm ông làm chủ tịch công đoàn, Nidec Việt Nam là một trong những nhà máy ở Khu công nghệ cao không xảy ra tranh chấp lao động.
"Mục tiêu cuối cùng là mối quan hệ lao động tại doanh nghiệp hài hòa, tránh đình công hay kiện tụng", ông Hồng nói về những cuộc đối đầu của mình. Với người cán bộ công đoàn lâu năm, điều an ủi là trong 7 đời giám đốc vẫn có người hiểu và cải thiện nhiều chính sách, gia tăng phúc lợi cho nhân viên như cho lao động nam nghỉ thêm một ngày khi vợ sinh, nghỉ hai ngày khi ông bà mất vẫn được hưởng nguyên lương, tổ chức bữa ăn sáng tại nhà máy, thêm nhiều loại phụ cấp cho công nhân...
So với nhà máy Nidec, kỳ điều chỉnh lương tối thiểu của Công ty TNHH Nissei Electric Việt Nam ở Khu chế xuất Linh Trung II diễn ra yên bình hơn. Từ năm 2021 đến nay, gần 1.700 công nhân được ba lần tăng lương với tổng số tiền 600.000 đồng. Điều này giúp mức lương thấp nhất của công nhân học việc, chưa qua đào tạo đạt 5 triệu đồng, cao hơn lương tối thiểu vùng I gần 200.000 đồng.
Bà Hồng Vân (trái) trao đổi với đồng nghiệp tại nhà máy. Ảnh: Hồng Đào
Để có được kết quả này, phần lớn nhờ vào sự thương lượng khéo léo của chủ tịch công đoàn Trần Thị Hồng Vân. Hơn 20 năm trước, ở tuổi 21 tuổi, bà Vân từ Tiền Giang lên nhà máy Nissei Electric tìm việc. Bà được nhận vào vị trí đóng dập đầu nối dây điện. Nhờ chịu khó, ham học hỏi, bà nhanh chóng vượt lên dẫn đầu bảng xếp hạng năng suất của chuyền. Một năm sau, bà được cất nhắc lên làm tổ trưởng, quản lý và hiện tại chịu trách nhiệm hỗ trợ sản xuất, chuyên sử lý các sự cố phát sinh ở dây chuyền vừa được Nhật chuyển giao.
Gần 10 năm gắn bó, bà được công nhân tin tưởng bầu vào ban chấp hành công đoàn tại doanh nghiệp, hai năm sau giữ vị trí chủ tịch. Từng là công nhân nên bà thấu hiểu những khó khăn người lao động gặp phải để đề xuất chủ doanh nghiệp cải thiện tiền lương, chế độ phúc lợi.
13 năm là chủ tịch công đoàn, theo bà Vân, kinh nghiệm để thương lượng thành công là các đề xuất phải đảm bảo hài hòa lợi ích đôi bên, đánh giá khả năng thực hiện của doanh nghiệp để đưa ra kiến nghị phù hợp. Ngoài ra, những năm đầu vào công ty để dễ giao tiếp và đọc hướng dẫn sử dụng máy móc, bà đã đăng ký học thêm tiếng Nhật. Nhờ vốn ngoại ngữ, bà dễ dàng trao đổi trực tiếp các nội dung với chủ doanh nghiệp.
Ví dụ khi đề xuất tăng lương ba lần liên tiếp trong hai năm 2021-2022 trong khi lương tối thiểu không tăng, bà Vân phải dùng chiến thuật "lạt mềm buộc chặt", dẫn ví dụ giá cả tăng cao, đời sống công nhân khó khăn, "đánh vào tình cảm" để thuyết phục chủ doanh nghiệp điều chỉnh.
Nhiều đề xuất của công đoàn được ban giám đốc tin tưởng, thực hiện ngay vì "vẹn cả đôi đường". Khi Covid-19 bùng phát ở Bắc Giang, bà đề nghị ban giám đốc tăng tần suất họp với công đoàn, thay vì một tháng một lần như trước. Tại các cuộc họp, công đoàn cập nhật tình hình dịch bệnh, đưa ra các mô hình sản xuất "3 tại chỗ" hoặc "một cung đường – hai điểm đến" mà các doanh nghiệp đang thực hiện để ban giám đốc chủ động lên phương án.
Để công nhân an tâm, công đoàn cũng đề nghị công ty đưa ra phương án trả lương trong trường hợp nhà máy dừng sản xuất, phong tỏa, công nhân không đến được nơi làm việc. Hai bên thống nhất thỏa thuận trả lương ngừng việc cho người lao động trong thời gian nghỉ do dịch. Kết quả, từ tháng 6/2021, lao động không chỉ được hưởng 75% lương cơ bản mà còn được tăng thêm 200.000 đồng mỗi tháng. Công nhân an tâm nhưng doanh nghiệp được cái lợi là không thiếu lao động sau dịch.
"Tiếng nói của công đoàn là tiếng nói của công nhân nhưng cũng không nên đối đầu với với lợi ích doanh nghiệp. Với mục tiêu đó, những cuộc thương lượng dễ đạt được đồng thuận", bà Vân nói.
Theo bà Lê Thị Kim Thúy, Phó chủ tịch Liên đoàn lao động TP HCM, bà Vân và ông Hồng đều là những cán bộ công đoàn nhiệt huyết. Ông Hồng từng được nhận Giải thưởng 28/7 tôn vinh cán bộ công đoàn tiêu biểu, bà Vân nhận giải thưởng Tôn Đức Thắng vinh danh thợ giỏi và giải thưởng Nguyễn Văn Linh của Tổng liên đoàn Lao động. Cán bộ công đoàn xuất thân từ công nhân am hiểu công việc thực tế, thông cảm sâu sắc với đời sống người lao động từ đó đề xuất các chính sách phù hợp mong muốn của công nhân.
